ادیبی از ملک کوهستان تاجیکستان

محمدیار ونجی از ادیبان مردمی کوهستان درواز تاجیکستان است که زندگی‌اش در نیمۀ دوم عصر نوزدهم میلادی و اول سدۀ بیستم گذشته است. اگرچه تا به امروز آثار ادبی این شاعر گردآوری نشده،‌ میراث او باعث آفریده شدن بسیاری مقالات و مجموعۀ شعرها شده است. در کار گردآوری آثار این ادیب عالمان بسیاری کوشیده‌اند که در این میان خدمت دانشمندان افغانستان نظررس است. راجع به زندگی این شاعر بااستعداد تا دورۀ شوروی معلوماتی در دست نیست؛ بنابراین، هرکس اندیشۀ خود را در این زمینه بیان کرده که در این مقاله به بخشی از این نظرات اشاره شده است. یکی از آثار مهم ملایار که اخیراً دست‌نویس آن یافت شده، شرحی است که بر مهم‌ترین ابیات بیدل دهلوی نوشته است. این بیاض عبارت از ۱۴۱ صفحه است که با خط خوانا ازجانب شاعر انشا شده است. این موضوع به‌نوبۀ خود ادعای کسانی را که ملایار را بی‌سواد دانسته‌اند، باطل می‌کند. از دیگر عوامل شهرت ملایار در کنار اشعار والا و دلپسندش، بدیهه‌گویی او در میان طبقات مردم است و این هردو موضوع، یعنی سرودن اشعار والا و بدیهه‌گویی، شهرتی بی‌مثالی را نصیب این شاعر کرده است.